Szczypta historii naturalnej w syntetycznym zarysie oraz w audycji radiowej pt. Najstarsze cywilizacje staroźytnej Grecji. Pierwsze ślady osiedli ludzkich na Krecie, między innymi w Knossos i Fajstos, pochodzą z neolitu ( V - III tysiąclecia p.n.e.). Zalążki kultury kreteńskiej powstawały po wymieszaniu się wędrowców z Azji Mniejszej (Anatolia- Turcja) z miejscową ludnością i ten okres zwie się okresem przedpałacowym (ok. 2600-2000 p.n.e.). Już wtedy powstaje pismo obrazkowe, które Minojczycy używają na m. innymi na pieczęciach.
Najświetniejsza epoka w historii Krety przypada na lata 2000-1100 p.n.e., gdy powstają wielkie pałace królewskie w Knossos i Fajstos. Minojczycy dominują już wtedy na morzu. Kontrola szlaków handlowych we wschodniej części Morza Śródziemnego jest podstawą, na której zbudowano wyspiarską cywilizację białego człowieka. Rozkwit wyspy zahamowany i upadek cywilizacji minojskiej został przerwany trzęsieniami ziemi i katastrofalnym wybuchem wulkanu na wyspie Thira (Santorini) ok 1613 roku p.n.e. w wyniku którego utworzyła się ogromna fala (tsunami) zalewająca Kretę. Ośrodki władzy i znaczna część obu wysp uległy zniszczeniu. Do 1450 p.n.e. odbudowywano jeszce zniszczone pałace i następuje dalszy rozwój gospodarczy i kulturalny. To z tego okresu wywodzą się późniejsze legendy o wspaniałości cywilizacji kreteńskiej. Po katastrofie naturalnej ostateczny upadek kultury minojskiej przypieczętowała inwazja Achajów z kontynentu, którzy do tej pory pozostawali pod wpływem kultury minojskiej. Ostatecznie do ok. 1100 p.n.e. na wyspie panują już mykeńscy zdobywcy z Grecji kontynentalnej. Kultura minojska ulega wyparciu nie tylko przez Mykeńczyków, ale i inne ludy morza. W tym okresie w Azji Mniejszej w Anatolii doszło do historycznej bitwy o Troję.
Około 1100 p.n.e. następuje kolejna Inwazja na Kretę dokonana przez Dorów /ludy albańsko - dalmackie/, co powoduje, że ostatni potomkowie Minojczyków (Eteokreteńczyków, jak siebie nazywali czyli prawdziwych Kreteńczyków) wycofują się na niedostępne tereny wschodniej części wyspy. Dorowie budują państwa-miasta i warowne twierdze. Ustanawiają własne prawa (kodeks z Gortyny). Kreta staje się obszarem jednolitym z Grecją pod względem religii, kultury, sztuki i języka. Wyspa pozostanie pod władaniem Dorów/Greków aż do 67 r. p.n.e., kiedy to zostanie podbita z kolei przez Rzymian.
Epoka rzymska datuje się na lata 67 p.n.e. - 337 n.e. Gortyna stała się najważniejszym miastem rzymskiej prowincji o nazwie Kreta-Kyrene; Rzymianie rozwijają podupadłe rolnictwo, budowane są okazałe rezydencje, drogi, akwedukty, świątynie i teatry. Niektóre miasta zaczynają bić własne monety. Kreta staje się ważnym punktem handlowym tego obszaru, szczególnie z uwagi na handel docierającym tutaj egipskim zbożem. Ok. 59 n.e. po pobycie na wyspie apostoła Pawła, jego towarzysz Tytus zostaje mianowany pierwszym biskupem Krety. Kreta przyjmuje chrześcijaństwo.
W końcu Kreteńczycy po wielowiekowych zmaganiach z okupantami wyspy, Wenecją i IImperium Otomańskim, w XIX wieku podejmują próby zawarcia unii z Grecją, ale dopiero wielkie mocarstwa wymuszają w roku 1898 ograniczoną autonomię Krety pod rządami greckiego księcia Jerzego I, a w roku 1914 na mocy układów londyńskich Kreta oficjalnie wchodzi do Grecji.
