Dalej w górę Nilu za starą tamą wybudowaną przez Brytyjczyków na początku XX wieku znajduje się niezwykle znacząca w starożytności wyspa File, na której wzniesiono świątynię Izydy, jeden z najpiękniejszych obiektów kultu, który już w tamtych czasach oczarowywał i zachwycał. Do przybytku wędrowało tysiące pielgrzymów egipskiej Północy i nubijskiego Południa. Obok świątyni Izydy wzniesiono za czasów Ptolomeuszy pawilon jednego z ostatnich faraonów Egiptu Nektanebo I, świątynie bogini Hathor, Imhotepa, Harendetesa i Arensnufisa oraz cesarzy rzymskich Oktawiana Augusta i kiosk Trajana. Budowle nawiązują bezpośrednio do kanonu egipskich świątyń, ale uzupełniają je elementy architektury okresu hellenistyczno-rzymskiego tworząc niepowtarzalną całość.
Za tamą asuańską na Nilu i największym na świecie sztucznym jeziorem Nasera, przy granicy z dzisiejszym Sudanem, wykuto w skałach nadbrzeżnych jeszcze za XIX dynastii świątynię w kształcie symbolu życia – ankh poświęconą ubóstwianemu Ramzesowi II z okazji 30-cia wstąpienia na tron (ok. 1260 r. p.n.e.). Wykute z klifie imponujące posągi faraona miały za zadanie przestrzec wrogów od południowej strony granicy Egiptu przed niezwyciężoną potęgą kraju nad Nilem i jego władcy. Całość składa się z dwóch uzupełniających się sanktuariów, gdzie w największej odprawiano obrzędy ku czci najważniejszych bóstw państwowych, a w drugiej władca jednoczył się z boginią Hathor, którą ucieleśniała Nefertari, Wielka Królewska Małżonka. Przed wejściem do największej świątyni wykuto w 65-metrowej skale opadającej do lustra Nilu cztery kolosy, posągi Ramzesa II, które nawet w pozycji siedzącej licza 21 metrów wysokości. Pełniły one rolę, oprócz siły odstraszającej dla wrogów, filarów podtrzymujących fasadę świątyni. Niestety, już w 30 roku panowania Ramzesa II w rezultacie silnego trzęsienia ziemi jeden z kolosów się rozpadł. Część zniszczeń usunięto, ale nigdy nie naprawiono najpoważniej uszkodzonego kolosa. Niemniej nadal możemy podziwiać niezwykłe mistrzostwo egipskich rzeźbiarzy, którym udało się zachować precyzyjne proporcje wykutych w skale postaci. Druga mniejsza świątynia poświęcona jego małżonce Nefertari, z sześcioma niszami od zewnątrz z umieszczonymi w nich posągami króla i królowej oraz ich dzieci znajduje sie niedaleko od głównej świątyni. W sześciu niszach trzy kolosy po 9,5 m wysokości przedstawiają Ramzesa II i trzy Nefertari. Na frontonie zamieszczono inskrypcję erekcyjną; „Jego Majestat nakazał wznieść budowlę w kraju Ta-Kens, jako świątynię wyciętą we wzgórzu; niczego takiego jeszcze przed nim nikt nie stworzył”. I na tym zasadzała się potęga Egiptu za panowania Wielkiego faraona Ramzesa II.
Egipt starożytny, w którym władza faraonów zakończyła się wraz ze śmiercią Kleopatry w 30 r. p.n.e. będzie nas zawsze fascynował swoją niepowtarzalną historią, tajemnicami i orientalnym klimatem. Nawet w czasach, gdy Egipt był pod obcym panowaniem, najeźdźcy będąc pod wrażeniem tak wysoko rozwiniętej cywilizacji dostosowywali się obyczajowo do niej i kontynuowali egipskie tradycje oraz wierzenia okazując w ten sposób szacunek ich kulturze. Ale niestety też, łatwo dostępne wytwory sztuki egipskiej bezceremonialnie wywożono z Egiptu traktując je, jako łup wojenny lub świadomie niszczono, by dawne bóstwa nie kolidowały z rozszerzającą się wiarą chrześcijańską, a później z islamem po opanowaniu Egiptu przez Arabów. Obecnie odzyskiwane z piasków pustyni „skarby Egiptu” można podziwiać w Muzeum Egipskim w Kairze, które szczyci się posiadaniem ponad 120 tys. niepowtarzalnych eksponatów, na prezentację których zapraszam na nastęna stronę...
