Kos

Tureckie historie

Historia VIII - Wyspa Kos (Grecja)

Z zapisów historii wiadomo, że wyspa Kos została skolonizowana w II tysiącleciu p.n.e. przez Achajów, następnie w XI wieku p.n.e. przez Dorów, którzy dla własnego bezpieczeństwa zaangażowali się w Federację Ateńską, opierając się dwukrotnie najazdom Persów. Po okresie Cesarstwa Bizantyjskiego w roku 1302 wyspa została zajęta przez Wenecjan, którzy następnie odsprzedali ją w 1314 Joannitom. Ponad dwieście lat później w roku 1523 wyspa została podbita przez Turków, których panowanie trwało na wyspie 400 lat, zanim wyspa przywrócona została Grecji.

Jednym z najważniejszych pomników starożytnej Grecji jest niekompletnie odrestaurowany Asklepiejon na wyspie Kos. Powstał w IV wieku p.n.e. na trzech tarasach wyciętych na stoku góry i połączonych monumentalnymi schodami. W centrum najwyższego z nich, uformowano w podkowę dorycką stoa (długa, kryta dachem budowla, z kolumnadą od frontu i ścianą od tyłu) i tam znajdowała się też świątynia Asklepiosa; na środkowym tarasie zlokalizowano świątynię Apollina i poświęcony mu ołtarz otoczony jońską kolumnadą; na tarasie najniższym, opasanym z trzech stron portykami, znajdowały się źródła lecznicze, pomieszczenia dla chorych, lekarzy i administracji.
Asklepiejon był początkowo miejscem wypoczynku i rekonwalescencji, później zaś szpitalem i uzdrowiskiem. Chorych poddawano m.in. kąpielom, postom, inkubacjom. Ta ostatnia procedura polegała na przygotowaniu do terapii w świątyni Asklepiosa. Pacjent po złożeniu ofiar i spełnieniu obrzędów spędzał noc w przedsionku świątyni - we śnie bóg sztuki lekarskiej udzielał mu rad. Zadaniem kapłanów była interpretacja snu i wskazanie kuracji (nim nabrali medycznej wprawy, leczyli metodą prób i błędów). Pacjenci zostawiali w świątyni wota, najczęściej wyobrażające uzdrowioną część ciała, wrzucali pieniądze do świętej sadzawki, wypisywali na tablicach historię choroby i uzdrowienia...

Asklepiejon na Kos powstał już po śmierci Hipokratesa (377 r. p.n.e.), mimo to zyskał największą sławę spośród ponad 300 poświęconych mu sanktuariów w starożytnej Grecji. Został uszkodzony w znacznym stopniu przez trzęsienie ziemi w 27 r. p.n.e., lecz rzymski cesarz Klaudiusz nakazał odbudowę, aby mieć gdzie podreperować wątłe zdrowie. Ponowne trzęsienie w 554 r. zniszczyło już kompletnie cały przybytek. To, co oglądamy teraz, wydobyli spod ziemi i zrekonstruowali włoscy archeolodzy w latach dwudziestych ubiegłego wieku.

Legenda głosi, że rozłożyste drzewo na które natrafimy w mieście, to "drzewo Hipokratesa", posadzone przez najsłynniejszego lekarza starożytności Hipokratesa, zwanego ojcem medycyny. Niestety, jak to często bywa, legenda rozmija się z faktami, gdyż Hipokrates wprawdzie urodził się na wyspie Kos, ale w 460 roku p.n.e., czyli prawie 2,5 tys. lat temu, a platan liczy sobie nie więcej niż 560 lat. Natomiast Po obu stronach "historycznego" drzewa stoją dwie najprawdziwsze fontanny zbudowane już w XVIII wieku przez tureckich gubernatorów wyspy.

Warto też odwiedzić miejscowe Muzeum Archeologiczne, gdzie w westybulu można podziwiać świetnie zachowaną mozaikę z III wieku n.e., na której Hipokrates wita przybyłego na wyspę boga sztuki lekarskiej Asklepiosa. Ułożono ją z kamieni i barwnej terakoty (dominuje błękit i brąz) w formie kwadratu o boku około 3 m. Najcenniejszym zaś artefaktem jest marmurowy posąg ojca medycyny z IV w. p.n.e. (naturalnej wielkości figura pozbawiona jest obu stóp i prawego ramienia, ale głowa pozostała nienaruszona). Jest też grupa Dionizosa z Panem i Satyrem, Artemida z psem i bogini zdrowia - Hygieja (córka Asklepiosa z wężem i jajkiem w dłoni...
Na terenie wyspy Kos znajdują się zabytki i atrakcje związane także z innymi postaciami, np. Świątynia Afrodyty, Świątynia Herkulesa, Świątynia Dionizosa, Meczet Hassana Paszy, Casa Romana – czyli rzymski dom z fragmentami mozaik i malowideł ściennych, które dobrze zachowały się po dziś dzień, oraz Odeon. W mieście Kos sąsiaduje z portem zamek joannitów. To twierdza wybudowana w XV wieku przez krzyżowców. Eksponaty znalezione w czasie wykopalisk na wyspie Kos, można oglądać w Muzeum Archeologicznym. Interesującym miejscem, zwłaszcza dla rodzin z małymi dziećmi jest Plaka Forest, czyli iglasty las pawi, w którym bez trudu można spotkać półdziko żyjące pawie.