Turcja_Pergamon

Tureckie historie

Historia III - Pergamon

Ok. 180 km na północ od Efezu na 300-metrowym wzgórzu, do którego najlepiej dotrzeć sprawnie działającą kolejką linową, usytuowało się kolejne z najbardziej znanych polis jońskich - Pergamon.Już ok. 1000 roku p.n.e. w okolicach dzisiejszej Bergamy zaczęli osiedlać się Grecy z Tesalii i Beocji. Podobnoie jak Efez w VI wieku p.n.e. zasobny Pergamon najpierw został zaanektowany przez króla Lidii Krezusa, by później po jego klęsce w wojnie z Persami przejść w ręce perskich satrapów. W pierszej połowie IV wieku p.n.e. miasto weszło w skład imperium Aleksandra Wielkiego, a po jego śmierci władzę nad Pergamonem ustabilizowały rządy Attalosa I, który po zwycięstwie nad Galatami ogłosił się królem Pergamonu i uzyskał przydomek Sotera-Zbawcy. Spadkobiercą tronu po jego śmierci został Eumenes II, za panowania którego nastąpił największy rozkwit miasta.

W czasach swej świetności Pergamon zasłynął w całym starożytnym świecie z drugiej co do wielkości Biblioteki Pergamońskiej (po Aleksandryjskiej) liczącej ok. 200 000 zwojów, oraz z bogato zdobionego Wielkiego Ołtarza Zeusa wzniesionego po wygranej wojnie z Galatami (odrestaurowanego w XX wieku w Muzeum Pergamońskim w Berlinie). W okresie hellenistycznym z powodu dotkliwych braków papirusu importowanego z Egiptu, rozpoczęto wyrób pergaminu – materiału, który rozsławił miasto. Pergamon znany był także ze słynnej szkoły rzeźbiarskiej, (z której pochodzi zachowana fragmentarycznie rzeźba "Grupa Galów") oraz szkoły filozoficznej. W starożytności Pergamon stanowił też ważny ośrodek polityczny, handlowy i rolniczy. Od 133 p.n.e. na mocy testamentu Attalosa III miasto przeszło pod panowanie Rzymian, jako stolica rzymskiej prowincji Azji.

Na akropolu oprócz Ołtarza Zeusa w sąsiedztwie Wielkiej Bibioteki wzniesiono świątynię Ateny Polias, niżej świątynię Dionizosa, gimnazjon, pałac królewski i dziedziniec z propylejami, a w czasach rzymskich ukończono świątynię Trajana, pobudowano teatr na 10 000 widzów, oraz ogromną świątynię znaną obecnie, jako Czerwona Bazylika.

Poza wzgórzem akropolu w pobliskiej dolinie zlokalizowany został słynny Asklepiejon. Tam powstała już w IV wieku p.n.e. pierwsza świątynia Asklepiosa, bóga sztuki lekarskiej, którego opisałem odwiedzając inny ogromny ośrodek leczenia w Epidauros na Peloponezie. Okres intensywnego rozwoju Asklepiejonu przypadł na czasy Królestwa Pergamonu, ale największą sławę ośrodek uzyskał w II wieku n.e., czyli za czasów rzymskich. Metody lecznicze stosowane w Asklepiejonie zawierały wiele elementów fizjoterapii, czyli przyrodolecznictwa. Najważniejsze były kąpiele wodne i błotne, masaże, ziołolecznictwo oraz różne maści. Dodatkowo pacjentów zachęcano do picia 'świętej' wody, okresów postu, lewatyw oraz biegania boso podczas chłodnej pogody. Dużą rolę w terapii odgrywały autosugestia i spanie w miejscach poświęconych bogom, gdzie podobno przychodziły prorocze sny. Na ich podstawie często decydowano o dalszym przebiegu leczenia. W tamtejszym teatrze odgrywano sztuki i grano muzykę, która służyła, jako forma terapii. Asklepiejon w Pergamonie był jedną z najważniejszych placówek tego typu, stawianą na równi z Asklepiejonami w Epidauros i na wyspie Kos. Do tej ostatniej lokalizacji jeszce powrócimy w opisie jednodniowego rejsu z tureckiego Bodrum na grecką wyspę KOS, by poznać bliżej wielkie dzieło Hipokratesa uważanego za ojca medycyny.

Widok na Akropol w Pergamonie (Bergama) i odrestaurowany Ołtarz Zeusa w Berlinie